Tham nhũng y tế ở Uttar Pradesh, Ấn Độ: “Xẻ thịt” 2 tỉ USD của người nghèo

Một trẻ mới sinh tại Uttar Pradesh. Tiền quỹ chính phủ dành cho em đã bị các quan chức tham nhũng chấm mút hết - Ảnh: NYT
Số tiền 2 tỉ USD được rót cho Uttar Pradesh, bang đông dân nhất của Ấn Độ, theo chương trình cải tổ hệ thống chăm sóc sức khỏe tại các vùng nông thôn do chính phủ trung ương khởi xướng năm 2005, để xây mới hàng trăm ngàn bệnh xá và thuê hàng triệu nhân viên y tế.

Do cơ cấu, chính phủ sẽ chuyển tiền cho các chính quyền địa phương và mỗi bang sẽ tự thực hiện các dự án cụ thể. Và từ đây tham nhũng bắt đầu nảy sinh. Tuy nhiên, các vụ chấm mút quỹ y tế dành cho người nghèo này chỉ vỡ lở khi xảy ra các vụ ám sát bác sĩ, đỉnh điểm của cuộc chiến giữa các quan chức tham nhũng.

Ba cái chết bí ẩn!

“Khi một số tiền lớn như vậy được trao cho một chính quyền mà về cơ bản giống một tổ chức tội phạm (như Uttar Pradesh), bạo lực là điều không thể tránh khỏi” - luật sư nổi tiếng Kamini Jaiswal, người đã nộp nhiều đơn tố cáo vụ việc, nhận định. Thủ hiến bang này, bà Mayawati, từng bị chỉ trích kịch liệt khi nhận một tràng hoa xếp bằng các tờ tiền 1.000 rupee có tổng giá trị hơn 36.000 USD.

Tại thành phố Yucknow thuộc bang Uttar Pradesh, bác sĩ B.P. Singh, một quan chức y tế đầu ngành trong chính quyền, đã bị bắn chết khi đang đi dạo vào sáng 2-4, chỉ hai tháng sau khi nhậm chức. “Ông ấy thường nói có quá nhiều tham nhũng trong ngành” - một luật sư và là họ hàng của ông Singh cho biết. Trong nhật ký tham nhũng, ông cũng tiết lộ việc bị gây sức ép để thông qua các khoản chi tiêu giả trị giá hàng trăm ngàn USD.

Sáu tháng trước đó, người tiền nhiệm của ông là Vinod Kumar Arya cũng bị hai người đàn ông đi xe máy bắn chết.

Vị quan chức y tế thứ ba là YS Sachan, người bị tình nghi lên kế hoạch hai vụ ám sát trước, cũng đã chết trong nhà tù hồi tháng 6-2011 với nhiều vết chém trên người. Là phụ tá cho lãnh đạo phụ trách phúc lợi Babu Singh Kushwaha vốn lại là nhân vật thân cận với thủ hiến Mayawati, ông Sachan được cho chỉ là con tốt thí để bảo vệ các nhân vật quyền lực hơn đứng đằng sau. Bởi lẽ khi ông quyết định tiết lộ đường dây tham nhũng có dây mơ rễ má phía trên thì ông bị sát hại trong tù.

“Ông ấy bị cho im hơi lặng tiếng lập tức khi muốn khai ra các quan chức cao cấp có dính líu đến vụ việc. Rốt cục thì chỉ những con cá bé lãnh hậu quả, còn những con cá lớn thì chẳng bị gì” - em trai của ông Sachan nói.

Tiền đã bốc hơi!

Sau khi vụ việc được báo The Indian Express phanh phui, chính phủ đã vào cuộc điều tra. Hai quan chức cấp cao là ông Kushwaha và lãnh đạo ngành y tế bang là Anant Mishra phải từ chức.

Kết quả kiểm tra ban đầu khiến người ta giật mình: hàng loạt hợp đồng y tế trị giá hàng triệu USD được thông qua mà không cần đấu thầu. Hàng triệu USD được trả cho các nhà thầu mặc dù họ chẳng hoàn thành đủ các hạng mục trong hợp đồng, khiến các cơ sở y tế họ xây dựng nhanh chóng xuống cấp và thiếu thốn các trang bị thiết yếu. Chính quyền Uttar Pradesh cũng không công khai các báo cáo điều tra vụ việc.

Không rõ tiền quỹ y tế chảy về đâu, song rõ ràng người nghèo tại bang Uttar Pradesh đang lãnh trọn hậu quả của nạn tham nhũng. Chẳng hạn hai năm trước, khi dự án xây dựng một bệnh viện 30 phòng tại làng Kurebhar, cách Lucknow ba giờ chạy xe, người dân địa phương khấp khởi mừng bởi trước đây chỉ có một bệnh xá bốn giường phục vụ cho 74 ngôi làng trong khu vực.

Hơn 700.000 USD được rót cho công trình, nhưng đến nay đã hơn tám tháng so với thời hạn hoàn thành, trung tâm này chỉ mới xây xong phần khung sườn bằng gạch. Dù các quan chức y tế hối thúc, nhà thầu cũng chẳng buồn làm nhanh bởi mọi chi phí đã được thanh toán hết.

“Chúng tôi nhiều lúc còn không có xà bông để rửa tay” - nhân viên một trung tâm than phiền. Mỗi ngày, hàng chục trẻ em được sinh tại đây, nhưng các ca sinh nở thậm chí không có nước do bồn nước sinh hoạt đã bể từ lâu. Trung tâm cũng có một xe cứu thương nhưng không thể sử dụng vì không có tiền để sửa chữa...

Uttar Pradesh là bang đông dân nhất Ấn Độ với hơn 200 triệu người, đông hơn cả dân số Brazil, và cũng có tình trạng y tế tồi tệ nhất như tỉ lệ tử vong và suy dinh dưỡng ở trẻ em sánh ngang với khu vực Hạ Sahara của châu Phi.

TRẦN PHƯƠNG (Theo New York Times, BBC, India Today)