Trung tướng Nguyễn Bình: Những trang nhật ký cuối cùng

(SGGP 12G).- Ngày 29-9-2008 là kỷ niệm 100 năm ngày sinh của vị trung tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam. Hội Cựu chiến binh TPHCM và nhiều nhân sĩ lão thành, tướng lĩnh quân đội đã có buổi tọa đàm xung quanh sự hy sinh của Trung tướng Nguyễn Bình.

[img][/img]

•Những ngày ở Nam bộ

Cuộc tổng khởi nghĩa tháng 8-1945 giành thắng lợi to lớn đã khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (2-9-1945). Tuy nhiên ngay sau đó, thực dân Pháp bắt đầu chiếm lại miền Nam với mưu đồ đặt ách thống trị lên đất nước ta một lần nữa.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp, vào năm 2003 đã xác nhận: “Chính tôi, theo chỉ thị của Bác, đã trực tiếp nói chuyện với đồng chí Nguyễn Bình (lúc này là Khu trưởng Chiến khu Duyên hải Bắc bộ, nay là QK3) và chuyển lệnh nhận nhiệm vụ vào miền Nam công tác. Đồng chí phấn khởi và khẩn trương lên đường vào miền Nam và đã có những cống hiến quan trọng trong nhiệm vụ mới”.

Lúc này, giặc Pháp đang mở rộng chiến tranh; các lực lượng vũ trang (LLVT) kháng Pháp có dấu hiệu bị tan rã và phân hóa, một số bộ phận còn trở thành thổ phỉ, cơ hội cát cứ. Ngay sau khi vào đến Thủ Dầu Một (Bình Dương), Nguyễn Bình đã triệu tập “Hội nghị quân sự Nam bộ” bàn việc thống nhất lực lượng, phân chia khu vực hoạt động của các LLVT, các đơn vị bộ đội tự phát đánh giặc.

Tuy chưa ngăn chặn được nạn cát cứ nhưng hội nghị cũng đã thống nhất được nhiều lực lượng (quan trọng nhất là bộ đội Bình Xuyên) và bầu Nguyễn Bình là Tư lệnh Giải phóng quân Nam bộ. Nếu tính thời điểm Chủ tịch Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam bộ Trần Văn Giàu phát lệnh “Nam bộ kháng chiến” (23-9-1945) thì từ chỗ 8.000 quân tự vệ Sài Gòn, đến năm 1949, LLVT của ta ở Nam bộ đã hình thành 3 thứ quân: chủ lực, địa phương và dân quân du kích với hàng vạn người…
Bằng sự quả cảm, quyết đoán và tính cách dễ thu phục lòng người, Nguyễn Bình đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh phong hàm trung tướng đầu tiên của quân đội ta. Tiếp sau đó vào năm 1949, Trung tướng Nguyễn Bình được giao nhiệm vụ Tư lệnh Bộ Tư lệnh Nam bộ. Cần biết rằng trước khi vào Nam bộ, Nguyễn Bình chưa phải là đảng viên cộng sản. Trước đó, ông có thời gian tham gia Quốc dân đảng và bị đày ra Côn Đảo. Chính tại đây, ông đã giác ngộ đường lối của Đảng Cộng sản.
• Nhật ký trước lúc hy sinh
Tháng 6-1951, nhận được lệnh triệu tập ra Trung ương, Nguyễn Bình khởi hành từ Tân Uyên với 22 bảo vệ đi vòng qua đất bạn Campuchia để ra Bắc. Ông viết: Đi từ Sốcky đến Suối Đá, rồi từ Suối Đá đi Tà Nốt, tôi đành phải nằm trên xe bò vì bệnh ngày càng nặng. Bác sĩ ở Cao Miên nói phải tạm nghỉ trong 2 tháng nếu không muốn quỵ dọc đường. Tôi nghĩ nếu dừng hai tháng, rồi đến mùa mưa thêm 3 tháng, sau đó đi 6 tháng nữa mới ra tới trung ương thì không thể được. Một năm không hoạt động gì trong khi cuộc kháng chiến đang diễn ra ác liệt… không, tôi kiên quyết ra đi.
Ngày 20-9 tại Kompong Chàm, chú Bốn vào rừng săn được một con khỉ lớn. Theo kinh nghiệm của người dân địa phương, anh em lấy bộ não và hai tinh hoàn của con khỉ nấu cho tôi ăn. Thật kỳ lạ, bệnh gần như khỏi hẳn!
…80% đoàn bị bệnh, bốn chiếc xe bò cũng không chở hết. Gạo đã gần hết. Từ một tháng nay mỗi ngày tôi chỉ ăn chút xíu đủ để đứng vững. Tôi đã ăn măng thay cơm… Đang đi thì một xe bò bị gãy trục, theo dân địa phương là một điềm rất xấu.
Ngày 21-9, tất cả đều bệnh. Tôi vào bếp nấu cơm cho cả đoàn. Hai trinh sát viên đi liên lạc có thể đã bị bắt và các đồng chí ở Nackor đã không hay biết gì về chúng tôi.
Ngày 23, tôi quyết định phái tổ trinh sát vượt sông Serepok, đi vòng để tránh gặp địch. Ngày 24, cả đoàn không còn gì ăn nữa. Tôi quyết định vào sóc mua một con bê nhưng thổ dân ở đây từ chối, chỉ bán một con bò cái. Đến khi làm thịt, mới biết nó đang có chửa.
Ngày 25, 26, 27, anh em câu vài con cá. Không có mỡ, không có gia vị nên chỉ đem nấu canh me. Ngày 29, đêm qua tôi trằn trọc suốt đêm không ngủ được. Sáng tôi cho người đi mua sắn cũng không được. Hôm nay tôi và một số anh em khác sẽ nhịn ăn để nhường gạo cho những người ốm…

Trưa ngày 29-9-1951, Trung tướng Nguyễn Bình hy sinh, quyển nhật ký kết thúc!
• Đôi điều...
Cách đây 12 năm, ngày 28-9-1996, Báo SGGP có đăng bài viết của Thiếu tướng Phùng Đình Ấm, nguyên Phó Tư lệnh Mặt trận 479, Phó đoàn chuyên gia quân sự Việt Nam tại Campuchia, ông trăn trở: “Nên đặt tên Nguyễn Bình cho một con đường ở TPHCM và phải tìm cho được hài cốt Trung tướng Nguyễn Bình như để trả nghĩa với ông”.
Một chiều tháng 2-2000, già làng Kpal Rô Mía, xã Srepok, huyện Se Sai, tỉnh Stung Treng, Campuchia cho biết: Năm 1951 ông từng chôn cất “lục thum” (ông lớn), ông nhớ rõ vì “lục thum” có bốn cái răng vàng và bị hư con mắt bên trái. Trung tướng Phùng Đình Ấm và đoàn tìm kiếm hài cốt Việt Nam reo mừng và đi dọc bờ sông Serepok khoảng 1 km thì tìm được mộ.

Điều cảm động là dù đã gần nửa thế kỷ nhưng ngôi mộ chỉ bị xói mòn thấp đi một ít trong khi cây cối xung quanh không hề phủ lấp chứng tỏ người dân địa phương đã chăm sóc ngôi mộ của “lục thum” rất đàng hoàng. Những vị tướng lĩnh, dân làng Kpal Rô Mía và các sĩ quan Quân đội hoàng gia Campuchia tham gia cuộc tìm kiếm ngót nửa thế kỷ đều xúc động rơi nước mắt.
Như ước vọng của Thiếu tướng Phùng Đình Ấm, hiện nay TPHCM đã có một con đường mang tên Nguyễn Bình kéo dài từ xã Phú Xuân đến xã Nhơn Đức của huyện Nhà Bè. Hài cốt của vị trung tướng lẫy lừng đã được an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ TPHCM.
MINH ANH (tổng hợp)
Theo báo Sài Gòn Giải Phóng